Prawo do ulgi meldunkowej niezależne od oświadczenia – wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 64/20

W dniu 9 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie w sprawie tzw. ulgi meldunkowej (sygn. akt SK 64/20). TK uznał za niezgodny z Konstytucją RP przepis, który uzależniał możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego od złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do ulgi.

Na czym polegała ulga meldunkowa?

Ulga meldunkowa obowiązywała w latach 2007–2008 i polegała na zwolnieniu z podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości mieszkalnych pod warunkiem zameldowania w nich na pobyt stały przez okres co najmniej 12 miesięcy.

Problem pojawił się jednak w momencie, gdy organy podatkowe zaczęły uzależniać możliwość skorzystania z ulgi od dodatkowego wymogu – złożenia stosownego oświadczenia we właściwym urzędzie skarbowym. Wielu podatników, mimo faktycznego spełnienia warunku zameldowania, traciło prawo do zwolnienia tylko dlatego, że nie złożyli takiego dokumentu.

Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego

Trybunał stwierdził, że:

Dla osiągnięcia celu, w jakim ustawodawca wprowadził tzw. ulgę meldunkową, wystarczające było spełnienie warunku zameldowania podatnika na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. To zamieszkiwanie (pobyt) w określonym budynku lub lokalu przez minimalny okres było okolicznością istotną przy skorzystaniu z ulgi meldunkowej, a nie złożenie przez podatnika właściwemu organowi podatkowemu oświadczenia o zameldowaniu

W konsekwencji TK uznał, że art. 21 ust. 21 w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 126 lit. c ustawy o PIT (w brzmieniu obowiązującym w latach 2007–2008) oraz odpowiednie przepisy ustawy zmieniającej z 2008 r., w zakresie w jakim uzależniały prawo do ulgi od złożenia oświadczenia, są sprzeczne z Konstytucją.

Skutki wyroku dla podatników

Orzeczenie TK przesądza, że o prawie do skorzystania z ulgi meldunkowej decydowało wyłącznie spełnienie warunku zameldowania na pobyt stały przez co najmniej 12 miesięcy. Brak oświadczenia nie może być uznawany za przeszkodę w zastosowaniu zwolnienia podatkowego.

Dla wielu podatników oznacza to możliwość dochodzenia zwrotu nienależnie zapłaconego podatku. Jednak każda sprawa wymaga indywidualnej analizy – przede wszystkim pod kątem:

• przedawnienia zobowiązania podatkowego,

• możliwości wznowienia postępowania na podstawie art. 241 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 190 ust. 4 Konstytucji,

• daty publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw, która formalnie uruchamia termin na złożenie wniosku o wznowienie.

Nasz komentarz

Choć wyrok Trybunału jest jak najbardziej słuszny, należy podkreślić, że zapadł on bardzo późno. W praktyce wielu podatników może już nie skorzystać z jego skutków z powodu upływu terminów przedawnienia. Niemniej jednak, orzeczenie to stanowi ważny krok w kierunku przywracania konstytucyjnych standardów ochrony praw majątkowych obywateli.